Synagoge
Zoals bij de begraafplaats werd beschreven, kwamen er na 1650 steeds meer joden in Ootmarsum wonen. In de periode van 1850 tot 1860 telde de joodse gemeenschap  maar liefst 115 leden! Als je dan weet dat er in diezelfde tijd in Ootmarsum ongeveer 1700 inwoners waren, dan begrijp je dat de joden flink vertegenwoordigd waren.

Het is begrijpelijk dat deze joodse inwoners met hun eigen godsdienstoefeningen ook graag een eigen kerk hadden. Daar konden ze dan hun godsdienstoefeningen houden. Er werd in die kerk ook godsdienstles gegeven aan de joodse kinderen. Zo’n joodse kerk heet een synagoge. De eerste jodenkerk was een huiskamer van een joodse inwoner.

Maar eindelijk, in het jaar 1843 mochten de joden een eigen synagoge bouwen. Hij kwam in de Kloosterstraat te staan.

Het was een klein gebouw met slechts één dubbele deur. Er zaten twee boogvormige ramen aan de voorkant. Boven de deur werd een gevelsteen in de muur gemetseld met enkele letters en cijfers. Die gevelsteen werd door de joodse kerkgangers inwijdingssteen genoemd. Er werden natuurlijk diensten gehouden op de Sabbat (zaterdag). Maar ook gaf de rabbi godsdienstles aan de joodse kinderen. Het was dus niet alleen een kerk, maar ook een soort school. Joden hebben daar een ander woord voor: sjoel.

In 1936 werd de synagoge afgebroken. Er woonden toen namelijk niet voldoende joodse mannen meer in Ootmarsum. Als er minder dan tien mannen wonen, moet de synagoge worden gesloten. Dat was in 1923 al gebeurd.

Nadat de synagoge was gesloopt, werd de inwijdingssteen naar de Israëlitische begraafplaats, het joodse kerkhof op de Kuiperberg gebracht. Daar bleef die steen liggen tot 2001. In december van dat jaar werd in de Kloosterstraat, op de plaats waar vroeger de synagoge stond, een monument opgericht. Dat herinnert aan de joodse inwoners van Ootmarsum die in de oorlog door de Duitsers werden weggevoerd en omgebracht.

Dat monument bestaat uit een paar bronzen platen met namen en een beschrijving. Maar ook de inwijdingssteen van de vroegere synagoge is een onderdeel van dat monument.

Zo zie je dat de synagoge er niet meer is, maar dat de inwijdingssteen op zijn oude plaats is teruggekeerd. Op die steen staan Hebreeuwse (joodse) letters. In het Nederlands vertaald staat er: “In het jaar 5603(=1843). PS-C(=Psalm 100). Vs4(=Vers 4). De tekst van Vers 4 uit de bijbel luidt: “Gaat in tot zijn poorten met lof, in Zijn voorhoven met lofzang, looft Hem, prijst Zijn naam.”

Twents
In Oatmössche stun vrooger ne kleine Jödnkark.
In ’n Tweedn Weareldoarlog bint d’r völ jödn um ’t lèèvn bracht.
Op ’n Jödnkarkhof op ’n Kuuperbarg is ’n oaldstn grafsteen oet 1814.
Het stukske jödngeschiedenis van oonze stad mö’w wizze in eare hoaln.