Ontstaan van de stad Ootmarsum / Stadsplattegrond
 
Ootmarsum kreeg omstreeks 1300 stadsrechten. Dat was een hele eer voor zo’n kleine plaats. Maar dan moest het stadsbestuur wel een vestingstad van Ootmarsum maken. Dat betekende dat er wallen en grachten aangelegd moesten worden. Dat gebeurde zo rond het jaar 1400.
 
Toen die wallen en grachten er eenmaal lagen, konden daarbinnen alle straten en straatjes definitief worden aangelegd. Die straten, steegjes en pleinen samen noemen we het stratenpatroon. Langs die straten kwamen de huizen, boerderijtjes, herbergen en andere gebouwen te staan. Je begrijpt dat, toen dat eenmaal was gebeurd, er nog maar weinig aan het stratenpatroon veranderd kon worden. Als je van het stratenpatroon een tekening maakt, heb je een stadsplattegrond.
 

De inwoners van Ootmarsum kenden natuurlijk de weg in hun stad op hun duimpje. Die hadden geen plattegrond nodig. De handelslieden die Ootmarsum bezochten hadden ook geen moeite om de weg in de kleine stad te vinden en de postkoets die regelmatig aankwam, volgde altijd dezelfde route. Een stadsplattegrond had men dus niet nodig in die jaren.
 
Maar toch brak er een tijd aan, waarin van elke vestingstad een tekening gemaakt moest worden, waarop alle straten en stegen waren aangegeven en tevens de belangrijkste gebouwen. Dat was in de tijd dat Nederland geregeerd werd vanuit Spanje. Daar woonde namelijk de Heer der Nederlanden. Dat lijkt allemaal wat vreemd, maar die Heer der Nederlanden was ook nog Koning van Spanje. Deze koning heette Philips II en deze gaf in 1560 opdracht aan de tekenaar Jacobus van Deventer om elke vestingstad in de Nederlanden te tekenen: in kaart brengen heet dat.
 
Jacobus van Deventer ging heel secuur te werk. Dat vond Koning Philips II natuurlijk erg goed, maar wij mogen daar nu ook nog blij mee zijn. Want dankzij het secure werk van Jacobus van Deventer kunnen wij nu nog steeds zien hoe Ootmarsum er toen binnen de wallen uitzag. En als je die oude stadsplattegrond bekijkt, zul je ontdekken dat aan het stratenpatroon bijna niets is veranderd!
 
Op de kaart valt meteen de dubbele ring wallen en grachten op. De Oost- en Westwal van nu liggen op de plaats van de wallen en grachten van toen. Dan zijn natuurlijk de twee stadspoorten goed te zien: linksonder de Houten Poort of Zuiderpoort en midden boven de Stenen Poort. Midden in de stad staat de grote of r.- k. kerk (de N. H. Kerk was er toen nog niet). Ook de Markt kun je onderscheiden en ga je vandaar de Gasthuisstraat in, dan zie je daar nòg een gebouw. Dat is het oude Gasthuis waar zieken en zwervers werden opgevangen.
 
Rechtsonder is een aantal gebouwen getekend met daar omheen een gracht. Dat zijn de gebouwen van de Commanderie der Duitse Orde, het latere Huis Ootmarsum. In een ander hoofdstuk kun je daar meer over lezen.
 
Buiten Ootmarsum aan de noordzijde, dus bovenaan zie je een aantal boerderijen staan. Tot op de dag van vandaag staan op die plaats nog boerderijen. Ook zie je daar een klein galgje getekend. Op die plaats werden misdadigers terechtgesteld. Die plaats heet nu nog Het Galgenveld en ligt op De Mors.

Voor meer informatie kijk ook eens op regiocanon Ootmarsum 

Twents
 1.In het centrum van Oatmössche he’j völ oale stroatn en ströätkes.
2.In het midn van de stad steet de grote kark.
3.Boetn de waln bint in de loop van de joarn völ woonwiekn bouwd.
4.Ie hebt ne plattegroond neudig um de weg te kön veendn.
5.Van wied en zied komt de leu um de oale binnenstad te bekiekn.