Jullie hebben vast wel eens gezien, dat er in één van de muren van de rooms katholieke kerk een zwarte bal gemetseld is. Als je daar nu weer langs loopt, moet je die bal nog eens beter bekijken en als je dan iets lager kijkt, zie je een jaartal staan: 1597. Het jaartal is in de Bentheimer zandsteen gegraveerd.

Als je weet wat er zich in dat jaar afspeelde, dan weet je dat er niet zomaar een ijzeren bal in de muur zit. Die bal is een kogel uit een kanon. Ook op een andere plaats in het stadscentrum (of eigenlijk net daarbuiten) zit zo’n kogel in de muur. Dat is bij de winkel De Smidse op de hoek van de Grotestraat en de Oostwal. Ook daaronder staat hetzelfde jaartal en bovendien een korte verklaring.

Er is een tijd geweest dat ons land door een ander volk was bezet. Dat volk speelde toen de baas over Nederland. Je denkt daarbij natuurlijk het eerst aan de jaren van 1940 tot 1945, de tijd van de Tweede Wereldoorlog, toen de Duitsers ons land hadden veroverd.

Maar ook al veel vroeger in de geschiedenis was Nederland een tijdlang bezet. Dat was van 1568 – 1648 en toen waren hier de Spanjaarden de baas. Maar liefst 80 jaar lang. De Nederlanders deden natuurlijk al die tijd hun uiterste best om die Spanjaarden weg te jagen. Die lange tijd staat dan ook bekend als de Tachtigjarige Oorlog.

In 1568 besloot Willem van Oranje een leger te vormen en daarmee de strijd te beginnen. Oorlog voeren ging in die tijd wel iets anders dan nu. Er werd niet elke dag gevochten, vliegtuigen waren er nog niet en soldaten hadden heel andere wapens.

Willem van Oranje kon slechts 16 jaar strijd voeren. Hij werd in 1584 namelijk vermoord. Maar zijn zoon Maurits zette de strijd voort. Prins Maurits was een goed veldheer. Hij veroverde veel steden op de Spanjaarden. Zo ondernam hij in het jaar 1597 een tocht vanuit ‘s-Gravenhage naar Groningen om die stad te bevrijden. De meeste soldaten waren te voet. Maar er waren natuurlijk ook ruiters. Maurits had van tevoren bekeken in welke steden op de weg naar Groningen Spaanse soldaten waren. Die steden wilde hij tegelijkertijd bevrijden. Zo kwam Maurits in oktober 1597 ook bij Ootmarsum. De Spanjaarden die hier waren, hadden het leger van Maurits zien aankomen en de stadspoorten gesloten. Daarop stelde Maurits zijn soldaten rond de stad op. Ook werden een paar kanonnen klaargezet. Maurits liet drie keer schieten en dat was voor de Spanjaarden al genoeg. Zij staken de witte vlag uit en gaven zich over. Ootmarsum was bevrijd.

Als herinnering aan die belangrijke gebeurtenis worden nu twee van de drie afgevuurde kanonskogels bewaard. De derde kogel is nooit teruggevonden. Misschien dat jij hem ooit vindt!

Twents

1. An de zuudkaant van de kark zit nen koggel in de muur.
2. Oatmössche hef ’n moal of wat vrömde soldoatn in hoes had.
3. De soldoatn wedn vot e jagd en Oatmössche was wear baas in eign hoes.
4. Het is wa jammer dat de waln en grachtn nich bint bliemn bestoan.