Joris redn Oatmössche
Joris zat met zien kammeroad Egbert ’n endke boetn Oatmössche an de Vlasbek te visschen. Ze wadn d’r a vroog bie. Dat kwam umdat ze ’n dag of wat gin school hadn. De meester was kraank. Nich zoa mooi veur hem, mear de kinder wadn d’r niks droovig um. En umdat hee ’n enigstn schoolmeester in Oatmössche was, hadn alle kinder in de stad vri’j.
Joris en Egbert hadn ofsprokn um hen visschen te goan. “Wie goat vot zogauw de vaar de poort los döt”, har Joris tegn Egbert zegd.
Ie möt wetn dat Joris zien vaar poortwachter was. ’s Mons mos hee de twee stadspoortn losdoon en ’s oams deur hee ze wear dicht. Bie ’t dichtdoon mog Joris ok mangs helpn. Hee mog dan de bel luudn, den an de poortn hung. De leu wuzn dan dat met ’n half uur de poortn op slot wedn doan. Het gung doarbie veural um dee leu, dee boetn de stad an’t wark wadn.
Oatmössche har a roond ’t joar 1400 dee stadspoortn, stadswaln en stadsgraawns kregn. Dat hadn de kinder van de meester op school leard. “Dan bint ze a wied ower de honderd joar oald”, har Joris wal ees tegn Egbert zegd. De kammeröär wadn beide in 1517 geboorn en zoawad efn oald.
Het was Joris wal ees opvaln, dat ’t in Oatmössche al drokker wedn. In de stad kwam mear volk te woonn dat één of aander vak har: schoonmakers, bakkers, timmerleu, messelers, wèèvers en nog völ mear.
Ok kwamn d’r deur dag en tied völ reizigers noar Oatmössche. Mangs alleen mear um nen nacht in één van de harbargn te sloapn. Mear d’r kwam ok volk dat van alns wol koapn en verkoapn. Haandelsleu wadn dat. Joris zien vaar hul al dat volk na good in de gaate. “D’r kan regtevoart van alns tusschen zitn”, vetöl hee wal ees an toafel oonder ’t etn. En as vaar ’t dan nich helemoal vetrouwn, haaln hee ’n schout d’r bie. Den mos’t dan mear wieder oetzeukn.
Joris har ok wal ees verhaaln heurd ower slecht volk, dat ’t nich zo good veur har met Oatmössche. Dat wadn bèèndes dee roondtrokn. Zee owervuln boerderi’jn mear vuln ok mangs kleine dörpkes en zelfs ne nich al te grote stad an. Dan gapn ze alns wat los en vast zat. Mangs stakn ze huuze in braand. En as de leu d’r wat tegnin brachn, dan kreegn ze klep.
Ok Oatmössche har wal ees bezeuk had van dat volk. Het was veurkomn dat d’r doadn wadn valn!
Dat alns spöln Joris deur ’n kop, toen hee doar an de bek zat te visschen. Hee har nog niks vangn. Mear dat was zien eign schoeld. De vissche woln wa bietn, want zien dobber was a ’n moal of wat oondergoan. Mear Joris har gin acht gomn en was slagmoals te laat. Hee heurn Egbert wa mangs schreeuwn. Dèn vung wa wat. Joris was met ziene gedachtn woar aans.
Inees wedn hee op e schrikt deur ’t geluud van dravende pear. Het kwam al kotterbie, totdat ‘t inees stil was.
Joris kreeg ’n vrömd geveul. ’t Kon dan wa niks biezunners wèèn, mear ie wuzzn ’t regtevoart mer nooit. En efn scheut ‘m te binn wat zien vaar har veteld ower dat slechte volk.
Hee haaln zien hengel oet ’t water en leup zacht noa Egbert. Hee vetöl wat hee har heurd en ok Egbert vertrouwn ’t nich.
Te hoap kreupn ze deur de bussche de kaant in, woar Joris de pear har heurd. Ineens heurn ze proatn. De jongs huln zich doadstil achter ’n paar bussche en achter nen dikn boam. Zee zagn ne koppel kearls. Wa twintig man en ze zagn d’r nich na vreendelijk oet. Joris en Egbert wuzn ’t voart: dee kearls hebt nich völ goods in ’t zin.
Eén van de kearls har ’t veur ’t zegn. Hee schreeuwn en vlokn ’n moal tot de aandere kearls stil wadn. Hee deu ower anvaln, völ gèèld en stadspoortn. Doarnoa splitsn hee de bèènde in twee koppel. “Ieleu goat noa de Zuuderpoort en wie goat noa de Steene Poort”, komdeerdn hee. A’j doar bint, dan wocht ie tot ie mie heurt scheetn. Dan goa’j de stad in en wa’j dan möt doon dat hoof ik oe nich te veteln. Dit zeg ik oe d’r nog wa bie. A’t de leu zich vezet, dan mö’j kotte metn maakn.” Met dee weure greep hee noa zien gewèèr. Joris en Egbert wuzn toen wat den kearl doarmet bedoeln.
De beide jongs hadn genog heurd. Zoa zacht ze mear konn, kreupn ze deur de struukn werum. Toen ze bie de bek wadn komn, zei Joris: “Wie möt zoa rap möggelijk noa de stad hen. Mear wie goat nich ower ’n grootn waagnweg.” Doar was Egbert ’t voart met eens. “As wie ’n karknpad nemt, dan bi’w d’r völ earder. En doar koomp bie, dat oons dee kearls ok nich zeet loopn.” De hengel leutn ze zoalang lign. De kloomp gungn oet en op hossenveut gung’t op de stad an.
Ze hadn nog mear efn loopn, of ze heurdn hoo dee kearls op de pear ok op Oatmössche an reedn.
“Dat win wie ear wa of”, reup Joris noa achtern. Egbert knikn en gaf an dat Joris best ’n betke hadder mog loopn.
Ze kwamn bie de Zuuderpoort en hadn ’t geluk dat de vaar van Joris doar net an’t wark was.
“Vaar, vaar”, reup Joris. “D’r koomp ne koppel slecht volk an en dee hebt wat in’t zin met Oatmössche. Ie möt dreks dizze poort too doon.” En Egbert schreeuwn d’r achteran: “En ok de aandere poort, want ze wilt van wearskaantn de stad inkomn.”
Vaar zag wa, dat ’t de jongs earnst was en zoonder wieder te vroagn, begon hee de zwoare eekn deurn dicht te trekn. Doarop gung hee as de bliksem noa de Steene Poort, den hee ok op slot deu. Oonderweg har hee nog wa efn tegn Joris en Egbert zegd, dat ze noa de kark mosn goan. Doar mosn voart de klokn wodn lod. Dan wuzn de Oatmösschesen dat d’r gevoar was.
’t Duurn nich lang of d’r stun a ne flinke koppel volk op ’t Maark. ’n Poortwachter vetöl wat de jongs hadn metmaakt. Doarop gung alle maanleu noa hoes um bieln, greepn, vöörke en dikke knuppels op te haaln. “Loat dee kearls noe mear komn”, reupn ze.
Mear de bèènde dee intusschen op Oatmössche an kwam, zag a van wiedn dat d’r iets nich in odder was. De poortn wadn ja dicht en dat um dizze tied van ’n dag. Toen ok de zwoare karkklokn begun te luudn, wuzn ze dat de leu in Oatmössche op de heugte wadn en dat doar dit moal niks te haaln was. De baas van de bèènde vlokn ’n moal of wat en stak de voest op. “Verroad”, bruln hee. “Wie bint verroadn. Wel hef dat west?” Mear ja, doar kreeg hee natuurlijk gin antwoord op.
“Wie komt hier nog wa ’n moal wear en dat doo’w”, schreeuwn hee nog tegn de dichte stadspoortn.
Dat Oatmössche dit moal gin last har had, was an Joris en Egbert te daankn!
Er zijn geen items gevonden.