Het lijkt eigenlijk wat vreemd: een verhaaltje schrijven over een toren die er niet eens meer staat. Maar zoiets komt in de geschiedenis wel vaker voor. Bovendien schrijven we over een heel belangrijk stukje uit de Ootmarsumse stadsgeschiedenis, de geschiedenis van de kerk- of stadstoren. En verder is het zo dat er nog tekeningen zijn waarop de toren is afgebeeld.

Toen de rooms-katholieke kerk in 1220 klaar was, duurde het nog 30 jaar voordat ook de toren vóór de kerk stond. Die werd door de gemeente gebouwd en de gemeente was dan ook eigenaar van die toren. Vandaar dat ook vaak van stadstoren wordt gesproken.

In 1250 stond er een machtig bouwwerk in het stadscentrum van Ootmarsum. De toren was wel 8 meter breed en 8 meter diep. De torenspits was tot heel ver in de omgeving te zien. Schilders en tekenaars kozen de kerk met toren van Ootmarsum vaak als onderwerp. Het bekendste schilderij is dat van Jacob van Ruijsdael (1628 – 1682). Hij schilderde Ootmarsum vanaf de Kuiperberg en plaatste op zijn schilderij de kerktoren midden in het stadje.

Er zat ook al heel vroeg een uurwerk in de toren, zodat de burgers altijd konden zien hoe laat het was. Verder hingen er enkele klokken. Eén van die klokken werd geluid wanneer er brand was uitgebroken. De inwoners werden door die klok opgeroepen om de brand te helpen blussen. Die klok was de zwaarste en werd de brandklok genoemd.

Op 23 oktober 1839 kwam er onverwachts een brief binnen bij de burgemeester. In die brief stond dat de toren bouwvallig en dus gevaarlijk was. Daarop werd een onderzoek ingesteld en een zekere G. Hagels uit de Duitse plaats Gildehaus berekende dat het herstel wel f 18.000,-- kon gaan kosten. Een enorm bedrag in die tijd! Dat kon de gemeente niet betalen. Wat moest men toch doen?

Toen kwam de oplossing: afbreken en een nieuwe, maar kleinere en houten toren op de kerk bouwen. Het is niet bekend of door de inwoners werd geprotesteerd. Dat zou tegenwoordig namelijk wel gebeurd zijn.

Het lot van de toren was beslist. In 1839 werd met de afbraak begonnen. Tijdens die sloop kwamen de werklui tot de ontdekking dat er slechts enkele stenen loszaten. De toren was absoluut niet bouwvallig. Herstel zou zeker niet zo duur zijn geweest.

De sloop ging echter gewoon door. Het puin werd verkocht en van dat geld werd allereerst een torentje op het oude stadhuis gebouwd. In dat torentje werd het uurwerk van de afgebroken kerktoren gezet. Sinds de sloop van de toren konden de inwoners immers niet meer op de kerktoren zien hoe laat het was.

De gehele afbraak van de toren was pas in 1842 klaar. Ze hadden er drie jaar over gedaan. Hierna werd de voorgevel opgeknapt. Het Latijnse opschrift kwam boven de ingang en ook werden de beelden van de patroonheiligen Simon en Judas aan de gevel geplaatst. Ook was intussen het houten torentje op de kerk geplaatst. In Ootmarsum heeft men altijd spijt gehad dat de grote toren was afgebroken.

Van 1969 – 1973 werd de hele kerk grondig gerestaureerd. De houten toren was finaal verrot en werd afgebroken. Er is toen nog geprobeerd weer een grote toren vóór de kerk te bouwen, maar dat zou toen veel te duur zijn geworden.

Bij het opknappen van het Kerkplein is met een ander soort straatstenen aangegeven waar de toren ooit stond. Zo kunnen we tenminste nog iets zien van de grootte van die oude stads- of kerktoren.

Maar als je naar het Los Hoes gaat, kun je in de expositieschuur een fraaie maquette van de oude kerk zien. Moet je beslist even naar toe gaan.

Twents

1. Vrooger stun d’r nen grootn toarn veur de kark.
2. ’n Oaln karkntoarn wendn ok wa stadstoarn neumd.
3. Vanof ’n Kuuperbarg kö’j dree toarns zeen; ’n hoogsten doarvan is ’n karkntoarn.
4. ’n Toarn den noe op de kark steet, wedn in 1970 ni’jd bouwd.